Με τον όρο «Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας» περιγράφεται μία από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 20ου αιώνα και αφορά μια συλλογή Ιουδαϊκών χειρογράφων γραμμένα στην εβραϊκή, αραμαϊκή και ελληνική γλώσσα, τα οποία ανακαλύφθηκαν σε σπήλαια και αρχαία ερείπια της ερήμου της Ιουδαίας.
Τα κείμενα ανακαλύφθηκαν τυχαία για πρώτη φορά το 1947, από έναν βοσκό σε μια σπηλιά κοντά στο χωριό Κουμράν, στη νοτιοδυτική ακτή της Νεκράς Θάλασσας και γι’ αυτό επίσης ονομάζονται «Κύλινδροι του Κουμράν». Οι αρχαιολογικές έρευνες που ακολούθησαν μεταξύ του 1947 και του 1956 μέσα σε έντεκα συνολικά σπηλιές σε ακτή της Νεκράς Θάλασσας, ανατολικά της Ιερουσαλήμ, έφεραν στο φως περίπου 900 χειρόγραφα. Τα χειρόγραφα αυτά ήταν πάπυροι και περγαμηνές, πολλά δε από αυτά σε μορφή κυλίνδρων, τυλιγμένα με λινά υφάσματα κι επιχρισμένα με μια κολλώδη προστατευτική ουσία.
Σήμερα συγκαταλέγονται ανάμεσα στα παλαιότερα και πιο σπάνια θρησκευτικά κείμενα στον κόσμο και αποτελούν τμήμα της βιβλιοθήκης της εβραϊκής θρησκευτικής κοινότητας των Εσσαίων.
Μεταξύ άλλων κειμένων, τα Χειρόγραφα περιέχουν όλα τα βιβλία της εβραϊκής Βίβλου, εκτός από το βιβλίο «Εσθήρ». Πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι επιβεβαιώνουν την αξιοπιστία της Βίβλου που διαβάζουμε σήμερα.
Τα Χειρόγραφα αποτελούν τα αρχαιότερα αντίγραφα της εβραϊκής Βίβλου και περιλαμβάνουν κείμενα από τον 3ο αιώνα π. Χ. μέχρι τον 1ο μ. Χ. Ίσως το πιο σημαντικό εύρημα, είναι το βιβλίο της προφητείας του «Ησαΐα», το οποίο χρονολογείται από τον 1ο αιώνα π.Χ. και δεν έχει ουσιώδεις διαφορές από το κείμενο της Παλαιάς Διαθήκης που γνωρίζουμε σήμερα.
Σήμερα φυλάσσονται στο Μουσείο του Ισραήλ, στην Ιερουσαλήμ, σε σκοτεινά δωμάτια με ελεγχόμενη θερμοκρασία. Η πρόσβαση σε αυτά επιτρέπεται μόνο σε ειδικά εκπαιδευμένους υπαλλήλους το πολύ δύο κάθε φορά.
Σήμερα αρκετά από αυτά τα χειρόγραφα είναι διαθέσιμα online στην παρακάτω διεύθυνση:
http://dss.collections.imj.org.il/